Waardeontwikkeling van religieus erfgoed

Auteur: Benno Oosterom

21 juli 2017

Pijn en verdriet is wat veel mensen ervaren als een kerk wordt gesloten en vervolgens een andere bestemming krijgt of nog ingrijpender: wordt gesloopt. Alleen al in de stad Utrecht zullen in 2017 ongeveer 6 kerken de deuren sluiten. Dit betekent vaak ook dat een ‘sociaal instituut’ verdwijnt uit de buurt. Is dat waardeontwikkeling? De titel lijkt dan ook een contradictie of (toch) niet? Als niet vóór-gedacht wordt, in plaats van ná-gedacht, dan is inderdaad sprake van een tegenstrijdigheid bij deze combinatie van woorden. Maar het kan anders. In Utrecht trekt DODUVA het herbestemmingsproces van een kerkgebouw van buurtkerk naar buurtklooster. Inderdaad: een eigentijds buurtklooster waarin geloof beleefd wordt en waarin gewoond wordt door mensen die zich ook zullen inspannen voor de buurt(bewoners) om het buurtklooster heen. Op deze manier wordt een nieuwe situatie gecreëerd die van meerwaarde is voor drie doelgroepen: de buurt, waarmee de sociale interactie wordt gezocht; de nieuwe bewoners, die in een inspirerend gebouw kunnen wonen; de kerkgemeenschap, die kan blijven samenkomen in ‘hun kerk’ en die hierdoor ook weer nieuw leven ingeblazen kan worden. De huidige (gemeentelijk) monumentale kerk wordt herontwikkeld tot een energetisch zelfvoorzienend buurklooster dat van meerwaarde is voor de buurt en zelf een gezonde financiële exploitatie kent. De huidige kerkgemeenschap, toekomstige bewoners en ook gemeentelijke afdelingen zijn al enthousiast. Binnenkort vindt ook de eerste interactie met de buurt plaats maar het kan niet anders dan dat ook de buurt het plan met enthousiasme begroet. 

De combinatie van out-of-the-box denken en visie op de toekomst met oog voor de mens en omgeving en tegelijk de focus op life-cycle-costs maken deze ontwikkeling tot een kansrijke die mijns inziens navolging kan krijgen bij meer kerken.

Samen onze horizon verbreden?